Hans Blom (Stichting MEE)
Peter Smit (SDD)
Marloes de Vries (ROC Da Vinci)
André Boer (Werkgevers Drechtsteden)
Rens Nagtzaam (Metalent)
Marjan Oerlemans (UWV)
Theo van Bakel (Zorgcentrum De Merwelanden)
Ook genodigden van het thema Duurzaamheid namen aan dit gesprek deel.
In de regio Drechtsteden is een nauwe verbinding ontstaan tussen de samenwerkende partners op het gebied van arbeidsmarktbeleid:Ondernemers, Onderwijs, Overheid (3 O’s). De interactie tussen de partijen is goed en de doorlooptijd van projecten en nieuwe initiatieven is kort. De partners vinden elkaar, leggen verbindingen, waardoor meer samenhang in de projecten is ontstaan. Er is een gezamenlijk gevoel van urgentie en er is energie. Dat is allemaal belangrijk om zoveel mogelijk vraag en aanbod (naar banen en naar geschikt personeel) bij elkaar te brengen.
De arbeidsmarktregio Drechtsteden staat op de kaart, ook landelijk. Via het programma zijn tegelijk nieuwe externe geldstromen voor begeleiding naar werk naar onze regio gekomen (o.a. ESF, actieplan jeugdwerkloosheid, sectorplannen, middelen platform Betatechniek, economische agenda Zuidvleugel/Ecoshape). De belangrijkste resultaten zijn kort samengevat onder de ‘i’ van informatie aan de linkerzijde van deze pagina.
Een van de pijlers van het programma Arbeidsmarktbeleid is het verkleinen van de afstand tussen school en een baan. Dit geldt met name voor de sectoren techniek en zorg, waar de vraag naar gespecialiseerd personeel groot was. Het is gelukt om in de techniek veel passende matches te realiseren. Mede dankzij succesvolle projecten als Techniek-Dok (2600 leerlingen van basisscholen en 400 van VMBO) en Leonardo Experience. Dhr. Boer (directeur Crone Altometer): “Ons bedrijf investeert veel in deze groep. Toch verwachten we binnenkort in de sector techniek een tekort.” Dat beeld is voor de zorgsector de afgelopen jaren sterk gewijzigd. Dhr. Van Bakel (Werkgevers Zorg): “Bij zorg zien we hetzelfde als onlangs bij kinderopvang: de vraag is drastisch afgenomen. Op buurtniveau krijgt zorg steeds meer het karakter van ‘onderlinge dienstverlening’. Door dit soort bewegingen neemt de totale vraag naar werk binnen de zorg af.” Op specialistische functies blijft de vraag wel bestaan. Dit vraagt veel flexibiliteit in de manier waarop het onderwijs is ingericht.
Het denken bij de overheid en met name bij de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) is helemaal op werk gericht en dat is een goede zaak. Het doel is te voorkomen dat mensen in een uitkeringssituatie terechtkomen en dat mensen met een uitkering gaan werken. Tevens kent de SDD hun klanten beter. Dit heeft geleid tot een betere inzet van het kleinere budget voor reïntegratieactiviteiten. Voor specifieke doelgroepen is een specifieke aanpak ontwikkeld. De aanpak van Jeugdwerkloosheid stond al langer op de rit, maar er is de afgelopen vier jaar ook veel aandacht gekomen voor een speciale aanpak voor oudere werklozen. De Stichting 50plus Drechtsteden heeft hier goed werk verricht. Dat gebeurt in goed gezamenlijk overleg.
Er heerst bij de aanwezigen veel waardering voor de programmatische aanpak en de gegroeide samenwerking. Dat mag niet verloren gaan. Wel ligt er een duidelijke opgave om de aanpak steeds flexibeler te maken, omdat de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt ook niet stil staan. UWV werkt al aan een gemeenschappelijk marktverkenningsplan. Wethouder v.d. Burgt: “We werken nu nog te sectoraal, omdat de organisaties vanouds zo opereren. De grote vraag voor de toekomst is: hoe maken we een gezamenlijke aanpak, die intersectoraal is?” De verwachting is dat de komende jaren het economisch herstel langzaam zal gaan en dat dit maar beperkt tot meer banen gaat leiden. Tevens kunnen sectorale ontwikkelingen binnen een paar jaar totaal omslaan. De zorg is daar het meest duidelijke voorbeeld van: binnen een paar jaar van groei- naar krimpsector.
Dit vraagt allereerst veel van het onderwijs. Een continue dialoog tussen onderwijs en bedrijfsleven is belangrijk, waarbij de overheid als ‘oliemannetje’ kan fungeren. Mw. de Vries (ROC): “Wij leiden steeds breder op, zodat de toekomstige arbeidskrachten ‘van meerdere markten thuis zijn’. Tevens grijpen we steeds vaker aan de poort van het onderwijs in, wanneer scholieren voor richtingen kiezen waar nauwelijks werk in is. Dat kan wel conflicteren met hun persoonlijke ambities.” Leerlingen moeten meer informatie krijgen over hun perspectieven op de arbeidsmarkt (een soort ‘bijsluiter’) op basis waarvan ze een definitieve keuze kunnen maken. Bij techniek zal de schreeuw om goede vaklui niet snel verstommen. Dhr. Boer: “Wij zouden bij groep 8 van de basisschool willen starten om de interesse voor techniek aan te wakkeren. Daar hebben wij de lokale overheid wel bij nodig.” Tot slot is de verwachting dat er in groeisectoren meer bedrijfsscholen zullen ontstaan.
Op het gebied van werkloosheidsbestrijding heeft de gemeente een heel eigen opgave om mensen uit een uitkeringssituatie te halen. Het instrument werkervaringsplaats kan daar een heel nuttige overbrugging voor zijn. Binnen de Duurzaamheidsfabriek is hier al flink mee gewerkt. Speciale aandacht is nodig voor kwetsbare doelgroepen op de arbeidsmarkt, zoals mensen met een beperking en oudere werklozen. Deze laatste groep is hoog opgeleid en bevat veel ZZP-ers.
Dhr. Blom (Stichting MEE): “Er is een mentaliteitsverandering nodig bij werkgevers. Oudere werklozen, of mensen met een beperking zijn wellicht duurder, maar kunnen veel brengen, zoals ervaring en motivatie. Op dit punt zou de overheid het goede voorbeeld moeten geven en ook door die wasstraat moeten!”
Uiteindelijk streven de 3 O’s naar duurzame arbeidsrelaties (‘Cradle2Cradle voor werkenden’).De link met het thema duurzaamheid is al gelegd bij de Duurzaamheidsfabriek. Maar ook liggen er kansen bij de uitwerking van het onlangs gesloten nationale Energie-Akkoord. De komende jaren zal het aantal zonnepanelen enorm toenemen. Dat biedt veel kansen voor werk.
De overheid kan daarbij verbindingen leggen en voorwaarden scheppen, zodat de markt deze vraag kan oppakken. Kortom, de deelnemers onderstrepen het belang om de opgaven van de regionale arbeidsmarkt (terugdringen tekorten technisch personeel en een meer duurzame inzet van mensen langs de kant van de arbeidsmarkt) de komende periode voort te zetten.
De verbetering van het arbeidsmarktperspectief vraagt, zoals het OCD in haar tussenevaluatie van het programma arbeidsmarkt heeft aangegeven (begin februari 2014 openbaar), om een lange adem, ook van de gemeente.
Klik hier voor Synthese Arbeidsmarktbeleid