Speerpunten
5.5 Zorgzame stad

De afgelopen twee jaar hebben we met veel inzet gewerkt aan de zorgvuldige landing van taken in het kader van de drie decentralisaties. Deze transitie heeft veel gevraagd van professionals in het veld. Er was voor veel van hen sprake van een nieuwe rol en verantwoordelijkheid en ook van nieuwe collega's en een nieuwe werkplek. We hebben als gemeente een sturende en faciliterende rol vervuld in deze periode.

De decentralisaties zijn op verschillende schaalniveaus aangepakt. Zo heeft de voorbereiding op de decentralisatie jeugdzorg plaatsgevonden op Zuid-Holland-Zuidniveau en de Participatiewet voor het overgrote deel op Drechtstedelijk niveau. Voor de transitie AWBZ naar Wmo geldt dat 'maatwerk' op de schaal van de Drechtsteden aangepakt is en dat Dordrecht voor beschermd wonen centrumgemeente is.

De transitie in het sociaal domein was een omvangrijke klus. Een klus die (redelijk) goed geklaard is. De komende periode ligt de nadruk op transformatie: wezenlijke verandering in de zorg en ondersteuning. In 2015 zijn we gestart met een vraaggerichte werkwijze, oftewel een 'sociale ontwikkelagenda'. Hier gaan we mee door.

De sociale teams en jeugdteams staan in het hart van de uitvoering. Per 1 januari 2015 zijn de sociale teams in West na een pilotfase een structurele voorziening geworden en zijn ook in de gebieden Oost en Centrum sociale teams gevormd. Er is voortvarend gewerkt aan de teamvorming, de nieuwe werkwijze (vanuit eigen kracht bewoner) en uniforme methodiek en het zoeken van samenwerking met netwerkpartners. Inwoners weten de weg naar de sociale teams goed te vinden en zijn tevreden met de ondersteuning

Vanaf 1 januari 2015 zijn ook de drie jeugdteams van start gegaan in Dordrecht. De professionals in deze teams zijn in dienst van de Stichting Jeugdteams ZHZ en hebben allemaal een specifieke achtergrond in de jeugdhulpverlening. Er zijn in de afgelopen periode belangrijke stappen gezet in het optimaliseren van de expertise en werkwijze van de professionals. Hetzelfde geldt voor de verbinding van de teams met belangrijke andere voorzieningen, zoals onderwijs, voorscholen, Veilig Thuis en huisartsen. In 2016 gaan we verder met de doorontwikkeling van de sociale teams en jeugdteams. Centraal staat hierbij een uniforme, gezamenlijke visie en bijpassende werkwijze, waarbij oog is voor de juiste spreiding, aansturing en facilitaire ondersteuning. Belangrijke uitgangspunten zijn het vergroten van de eigen kracht in de wijken, en het vergroten van de bekendheid van de sociale teams in hele werkgebied. We zetten ook sterk in op de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers (om mogelijkheden voor informele zorg te vergroten).

De beheersmatige kant van de transitie had veel aandacht, met als resultaat dat de financiële huishouding grotendeels op orde is. Dat ging niet zonder slag of stoot, kijk bijvoorbeeld naar het budget voor beschermd wonen en opvang. Na een stevige en uiteindelijk succesvolle lobby bij het rijk is een bijstelling afgedwongen voor een structurele verhoging van zo'n 6 miljoen euro. We zien dat de financiële huishouding voorlopig op orde is. De overdracht vanuit zorgkantoor, provincie en zorgverzekeraar liet te wensen over. Relatief gezien is er sprake van een goede sturing en informatievoorziening. Grip krijgen en de informatievoorziening ook naar de gemeenteraad verder verbeteren kost tijd. Voor mensen met een loonwaarde van minder dan 50 procent zijn er vanuit het regionaal beleid van de Participatiewet mogelijkheden om te participeren. De gemeente zorgt voor de plekken, de Sociale Dienst bepaalt de loonwaarde en Stichting MEE verzorgt de matching. De ambitie op het aantal beschikbare plekken dat we lokaal kunnen bieden is ruimschoots behaald. Er waren in 2015 circa 17 leerwerkbedrijven die meer dan 375 plekken bieden. De ambitie om in dit eerste jaar al direct minimaal 400 deelnemers (50% van de meervoudig lokale ambitie) actief te hebben op Participatieplekken bleek niet reëel. In totaal zijn er in 2015, 303 deelnemers gestart en waren er in totaal 367 deelnemers in 2015 actief bezig op een participatieplek. Er zijn meer plekken die benut kunnen worden. Regionaal wordt er 64% van benut. Gezamenlijk werken we in de regio aan een betere benutting en verbeterde matching.

Voor de komende jaren ligt de focus op een wezenlijke verandering in ondersteuning en zorg in Dordrecht (transformatie). We laten ons inspireren door ervaringen van inwoners en cliënten leidend te maken. We werken samen met inwoners en partners uit zorg, werk, onderwijs, jeugd en welzijn. Met deze vraaggerichte werkwijze, die we sociale ontwikkelagenda noemen, zijn we in 2015 gestart en daar gaan we de komende jaren mee door.

Het concreet maken van de veranderopgaven is een continu proces van jaren, waarin thema's die op de agenda staan elkaar afwisselen en versterken. Dit vergt flexibiliteit en realisatiekracht. De huidige veranderopgaven vanuit zorg, jeugd en participatie zijn:
  1. Fundament: lokaal voorzien wij in laagdrempelige toegang en basisvoorzieningen waardoor kwalitatief goede zorg behouden blijft.
    We geven vorm aan de doorontwikkeling van de sociale en jeugdteams via een integraal dienstverleningsconcept (Dordts DNA).
    We ontwikkelen bereikbare en laagdrempelige 'wijkwinkels' waar bewoners terecht kunnen voor kleine en grote vragen rondom ondersteuning, zorg, vrijwilligerswerk etc.
    Wij faciliteren ontmoeting en initiatief in en van de wijken.
  2. Goede start: door te investeren in de jeugd tot 4 jaar, creëren we kansen voor de toekomst.
  3. Informele zorg: mensen worden geholpen in hun eigen netwerk waar mogelijk, zo nodig ondersteund door professionals.
  4. Opgave 16-27: jongvolwassenen die buiten de boot vallen, helpen we snel, effectief en duurzaam. Ook de aansluiting van de jeugdhulp op de volwassenenzorg, de overgang rond de leeftijdsgrens van 18 jaar, is een belangrijk aandachtspunt waarvoor we samen met onze partners aan maatwerkoplossingen werken.
  5. Wonen voor kwetsbare doelgroepen: we werken aan complexe huisvestingsvraagstukken van onze kwetsbaarste bewoners.
  6. Opgave werk/dagbesteding: meer maatwerk aan de onderkant van de arbeidsmarkt, we helpen mensen sneller, passender en duurzamer aan werk, maatschappelijk nuttige activiteiten of dagbesteding.
  7. Opgave statushouders: Dordtse statushouders bieden we een goede start met kansen voor de toekomst.

De veranderingen vragen een aantal fundamentele wissels: van curatief naar preventief, van baanzekerheid naar werkzekerheid, van reactief naar eigen kracht en verantwoordelijkheid en van de gemene deler naar maatwerk. De agenda richt zich in belangrijke mate op het vergroten van de kansen van de meest kwetsbaren in onze samenleving. Vandaar ook veel meer aandacht voor een goede startpositie en een sterke basisinfrastructuur. Daarnaast is het essentieel om meer maatwerk te bieden bij vraagstukken op het snijvlak van zorg & ondersteuning enerzijds en wonen & werken anderzijds. Bijvoorbeeld bij het realiseren van nieuwe vormen van beschermd wonen.

Op die manier bouwen we aan vitale stedelijke netwerken waarin we samen met betrokken Dordtenaren en professionals uitwerking geven aan een nieuw zorg- en ondersteuningslandschap. Door van buiten naar binnen te werken met partners in de stad dwars door het hele sociale domein zorgen we voor samenhang en maken we onze eigen systemen meer dienstbaar aan de veranderende maatschappelijke realiteit.